Zarys historii Drukarstwa Zamojskiego

10.00

Kategoria:

Opis

Publikacja pana doktora Jacka Feduszki pt. Zarys historii Drukarstwa Zamojskiego. To nowe i oryginalne spojrzenie na tą problematykę.
Publikacja obejmuje historię zamojskiego drukarstwa na przestrzeni 400 lat. To postać Jana Zamoyskiego i jego światły umysł przyciągnęły do Zamościa wspaniałych naukowców, którym stworzył warunki m.in. do wydawania publikacji w Drukarni Akademii Zamoyskiej.
Warto wspomnieć, że to właśnie tu ukazało się pierwsze wydanie „Sielanek” Szymona Szymonowica notabene organizatora Akademii Zamojskiej.
Zamojska drukarnia dysponowała znakomitymi materiałami typograficznymi i urządzeniami technicznymi. Wydawano dzieła z zakresu prawa, medycyny, filologii i filozofii pisane nie tylko po łacinie ale także w języku polskim czy greką.
Wydawane publikacje były opatrzone sygnetem drukarskim przedstawiającym Bellerofonta dosiadającego Pegaza uderzającego kopytem w górę Helikon, z której wytryska strumień Hippokrene.

Ciekawym odkryciem zawartym w publikacji jest fakt użycia po raz pierwszy w druku literki „o” z kreską czyli „ó”. Miało to miejsce w 1654 r. kiedy ukazał się w druku tekst Mikołaja Świńskiego pt. „Kazanie na Uroczystość Zwiastowania Panny Najświętszej przy katedrze Chełmskiej w Krasnymstawie…”. Wielkim zainteresowaniem cieszyły się wydawane w Zamościu od lat 70. XVII wieku kalendarze.

W okresie dwuwiekowego funkcjonowania drukarni akademickiej zostało wydanych 1500 druków. Wiele z nich uznawanych jest obecnie za „białe kruki”. Drukarnię Akademicką przejęła Ordynacja Zamojska. Ośrodkami drukarstwa na Zamojszczyźnie były również Łaszczów, Józefów, Tomaszów Lubelski i Hrubieszów, choć w mniejszym zakresie. W Zamościu znanymi drukarniami były: drukarnia Mojżesza Hernhuta, Szaji Szpera, Arona Józefa Szmajsera i Hersza Gelibtera. Powstawały punkty sprzedaży książek. W 1913 r. funkcjonowało w Zamościu 6 księgarń. Powstawały pierwsze wypożyczalnie – biblioteki książek przy składach i sklepach księgarskich. Renesans drukarstwo przeżywa po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. za sprawą działalności braci Zygmunta i Stefana Pomarańskich oraz dzięki zamojskiemu Koła Miłośników Książki. W latach 1917-1921 funkcjonowały w Zamościu 4 drukarnie żydowskie, które drukowały także miejscową prasę (Nowiny Zamojskie, Głos Zamościa, Ziemię Zamojską, Gazetę Zamojską, Kurier Zamojski). W lipcu 1921 r. uruchomiono Drukarnię Sejmikową, która wydała w 1934 r. m.in. pierwszy przewodnik po Zamościu Michała Pieszki. Drukowano tu wszystkie miejscowe czasopisma w latach 20 i 30. Tutaj publikowało swoje periodyki Koło Miłośników Książki oraz Wydawnictwo braci Stefana i Zygmunta Pomarańskich ,,Księgarnia Polska” z filiami w Hrubieszowie, Włodzimierzu Wołyńskim, Krasnymstawie i Warszawie. Wśród wydawnictw należy wymienić m.in. Kronikę Powiatu Zamojskiego, Tekę Zamojską, Rocznik Tatarski oraz serie wydawnicze o charakterze popularyzatorskim, popularnonaukowym oraz naukowym, powieści obyczajowe i kryminalne. Łącznie wydawnictwo opublikowało ponad 180 druków. Kultywowało tradycje Akademii Zamojskiej używając znaku wydawniczego wzorowanego na sygnecie dawnej oficyny Akademii Zamojskiej. W czasie II wojny światowej Niemcy przejęli wszystkie drukarnie. Po wojnie w 1944 r. ukazały się w Zamościu cztery pierwsze w Polsce powojennej tomiki poetyckie Juliana Przybosia, Adama Ważyka, Mieczysława Jastruna i Jerzego Putramenta. Opublikowano cztery tomy materiałów do dziejów okupacyjnych, zebrane przez dr Zygmunta Klukowskiego. Po wojnie powstał Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk na mocy, którego komuniści przejmowali nadzór nad publikacjami i widowiskami. Nie dopuszczano do rozpowszechniania tekstów niezgodnych z ideologią komunistyczną. Powołano biura kontroli i placówki cenzury.